“Hoe manage jij dat eigenlijk, zo’n interview?” De vraag overrompelde mij. Mijn eerste gedachte: ik manage helemaal niks. Hakkelend gaf ik antwoord. “Nou uhmmmm, voor mij is het meer een gesprek tussen twee mensen. Ik werk niet vanuit een vast kader.” Meteen was ik teleurgesteld. Hoezo had ik geen beter antwoord gegeven? Interviewen is wat ik het liefste doe! En natuurlijk doe ik wel ‘iets’ in een interview, maar of dat managen is… Een deel van het antwoord was niet gelogen want het afnemen van een interview voelt voor mij als een leuk gesprek. Wat doe ik, dat het zo gewoon voelt? Graag deel ik mijn manier van interviewen, tips en aanpak. Met als resultaat verhalen die raken.
Lees over je onderwerp
Waar gaat je interview over? Google op het onderwerp en lees je in. Zorg ook dat je de laatste nieuwsberichten over het onderwerp leest. Welke kant van het onderwerp is al in het nieuws geweest, wil je die kant belichten of kies je voor een andere invalshoek? Ook belangrijk; lees niet alleen de nieuwsberichten maar lees ook de reacties op social media. Zo kom je te weten welke vragen er leven over het onderwerp.
Leer je (hoofd)persoon kennen
Bij wie neem jij een interview af? Check zijn of haar socials, stuur een uitnodiging om te linken of te volgen. Bekijk cv of foto’s op instagram. Zie je dingen die jou opvallen? Schrijf ze op! Wie weet kun je ze gebruiken in het gesprek.
Noteer drie vragen die je zeker stelt
Ik schrijf zelf van te voren niet alle vragen uit. Een paar vragen die ik zeker wil stellen, schrijf ik op. Dit zijn meestal inhoudelijke vragen over het onderwerp, afgestemd op de briefing van de opdrachtgever. Maar het kan ook iets zijn wat mij is opgevallen op social media. Ik vraag altijd waarom iemand doet wat hij of zij doet. Wat heeft de persoon met het onderwerp? Of waarom is het bedrijf, project of de nieuwe dienst belangrijk voor hem of haar. Meestal krijg je een heel persoonlijk antwoord.
Begin je net met interviewen dan is het ook handig om twee of drie (open) vragen te noteren die je altijd kan stellen. Bijvoorbeeld: wat was je gevoel aan de start van….? Wat heb jij met….? Welke boodschap wil jij overbrengen? Zie de vragen meer als een checklist voor jezelf, lees ze nooit één voor één voor.
Neem tijd om elkaar te leren kennen
Of je nu face to face een interview afneemt, telefonisch of online, neem tijd om elkaar te leren kennen. Vertel zelf wie je bent, wat je doet en voeg daar meteen iets ongedwongen aan toe. Bijvoorbeeld waar je deze week in je werk mee bezig bent, waar je woont, hoe je thuissituatie is of deel raakvlakken ‘ik zag op social media dat jij…’. Houd het luchtig. Zo maak je contact en creëer je een open en fijne sfeer. Geef de persoon die jij interviewt ook de tijd om zijn of haar introductie te doen, maak een praatje. Ongemerkt krijg je hier al veel informatie over de persoon zelf.
Opnemen of aantekeningen maken?
Ik neem het interview op, dat vertel ik ook. Handig als het erg inhoudelijk wordt. Maar ik schrijf ook. Al schrijvend luister ik, maak ik aantekeningen, omcirkel ik krabbels, zet ik uitroeptekens bij delen van het gesprek waar ik dieper op in wil gaan.
Bepaal je tactiek
Als start stel ik een hele open vraag. Zo krijg ik informatie over de manier van vertellen en woordkeuze. Heb je bijvoorbeeld te maken met een extravert persoon die maar blijft praten. Fijn, want dan krijg je genoeg info voor je artikel. Houd wel je checklist met vragen en aantekeningen goed bij de hand, zodat je de juiste informatie krijgt. Is iemand wat verlegen en kort in de antwoorden? Vraag dan goed door. Laat stiltes vallen, of moedig de persoon aan met gehum, ‘oh ja?’ of ‘vertel eens’.
Doorvragen
Heel belangrijk! Antwoorden zijn vaak te kort. Informatie blijft dan aan de oppervlakte en daar zitten niet de interessante verhalen. Mensen praten graag over hun producten, projecten en resultaten, terwijl ik juist wil weten hoe de sfeer is in het bedrijf. Of de manager een echte baas is, wat die ondernemer in het weekend doet, of er gelachen wordt op de werkvloer en hoe collega’s elkaar steunen.
Beeldend schrijven is vragen naar details
Een tekst tot leven laten komen. Dat iemand zich kan voorstellen hoe het er elke dag aan toe gaat, hoe iemand eruit ziet, waar het verhaal zich afspeelt. Gegrepen worden door sfeer en setting. Daarom vraag ik naar details, herinneringen of beschrijvingen. Als iemand zegt “en toen was ik blij”, vraag ik “hoe ziet dat eruit bij jou?”.
Niet zakelijk maar menselijk
Mensen lezen het liefst over mensen en niet over bedrijven. Waarom mensen doen wat ze doen, heeft vaak een persoonlijke uitleg. Die uitleg daar wil je komen in het interview, dáár raakt het. De onderzoeker die zich inzet voor kinderen en armoede omdat hij zelf is opgegroeid in een achterstandswijk. Op het pleintje in de wijk speelde hij dagelijks.
Check, check!
Heb je alle vragen gesteld? Loop rustig je lijstje na, kijk je aantekeningen door en pak de briefing van de opdrachtgever erbij. Zegt je onderbuikgevoel dat iets nog niet duidelijk is? Of wil je ergens over doorvragen? Doe het dan! Aarzel niet om je laatste vragen te stellen.
Het laatste woord
Geef ik aan de geïnterviewde. Welke boodschap vindt hij of zij belangrijk? Wil hij of zij nog iets kwijt? Hebben we de juiste dingen besproken? Zo mis je geen informatie en haal je een quote op waarmee je je artikel persoonlijk afsluit.
Interviews gebruik ik om verhalen die raken te schrijven; voor een artikel, (ghost)blog, webtekst of boek. Heb jij nog tips voor mij over mijn stijl van interviewen? Of heb je aanvullingen? Dan hoor ik het graag!